حنا
حنا
حنا را بیشتر به عنوان رنگ مو و برای تقویت مو استفاده می نمایند.جالب است بدانید که حناگیاهی به صورت درختچه یا درختی با برگهای سبز متمایل به خاکستری، بیضوی و گلهائی به صورت خوشه گرزن بزرگ، به رنگ سفید یا زرد بسیار خوشبو، با میوه‌های خشک و شکوفا که حاوی دانه‌هائی خیلی کوچک می باشد.
اندام داروئی جنا :
گفتنی است که برگهای گیاه، بخش داروئی آن را تشکیل می‌دهد .
زمان جمع‌آوری برگهای حنا:
جالب است بدانید که برداشت برگ حنا از سال دوم و سوم و کشت آن سالی دو بار صورت می‌گیرد.در واقع در اوایل تیرماه به نام حنای گرما و در اواخر آبان‌ماه به نام حنای قوس مشهور می باشد.
محل رویش حنا :
بهتر است بدانید در مناطق جنوبی ایران، استان‌های کرمان، هرمزگان و بلوچستان کاشته می‌شود . انتشار عمومی این گیاه در مناطق حاره آفریقا و آسیاست. در شمال آفریقا از جمله مصر و همچنین در هندوستان و سیلان کشت می گردد.
مواد متشکله برگهای حنا :
گفتنی است که برگهای این گیاه حاوی ماده‌ای رنگی به نام لاوسون یا 1 ـ هیدروکسی نفتوکینون (4) (3/1 ـ 22/0 درصد)، گلیکوزیدهای فنلی متعدد کومارین (Coumarin)، گزانتون (Xanthone)، کینوئید (Quinoids)، گلیکوزید بتاسیتوسترول و فلاونوئیدهائی نظیر لوتئولین (Luteolin) و مشتق 7 ـ 5 ـ گلوکوزیدی آن، چربی، رزین و تانن می‌باشددر واقع این گیاه علاوه بر موارد مذکور دارای مانیتول و موسیلاژ است. وجود موسیلاژ باعث می‌گردد که برگ این گیاه به سهولت با آب به صورت خمیر درآید . این گیاه دارای 2/1% اسانس می‌باشد.
موارد کاربرد
بهتر است بدانید این گیاه به صورت موضعی در درمان بیماریهای قارچی پوستی بویژه در قارچ‌های عامل کچلی و تخفیف دردهای روماتیسم بکار می‌رود.همچنین بعنوان رنگ کننده بویژه رنگ کردن پوست و مو کاربرد دارد .جالب است بدانید این گیاه از رنگ‌های طبیعی بی زیان است. قابض است و جوشاندۀ برگ آن برای درمان بیماریهای پوستی، گاهی اوقات تسکین سردرد و دهانشویه به کار می‌رود.قابل ذکر است که عصارۀ برگهای گیاه بعنوان ضد گرفتگی عضلانی دستگاه گوارشی به کار می‌رود . در بعضی نواحی، گرد برگ این گیاه، برگ هلو و برگ تانن‌دار گیاهان مختلف را مخلوط کرده و برای رفع دست و پا بدان می‌مالند.
عوارض جانبی حنا
بهتر است بدانید که پودر این گیاه می‌تواند موجب تحریک پوست و درماتیت تماسی شود. برگهای این گیاه در موش مادۀ ناباروری ایجاد نموده است. بعنوان رنگ‌کنندۀ ابروها و مژه‌ها توجه و دقت نمایید، زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد . برگها دارای خاصیت مخدر است و مقادیر بالای آن باعث سردرد و مسمومیت می‌گردد. موارد استعمال در پزشکی گذشته:در واقع در طب گذشته این گیاه به صورت موضعی در درمان دردهای مفاصل، جوش و زخم بکار می‌رفته است و بعنوان عامل رنگ‌کنندۀ پوست و مو مصرف شده است .
آثار فارماکولوژیکی: به علت وجود تانن، اثرات قابض نشان می‌دهد . به طور کلی عمدۀ آثار رنگ‌کنندگی و درمانی حنا را ناشی از وجود مادۀ لاوسون می‌دانند ، اما این ماده به تنهائی عمل نمی‌کند و به خصوص خاصیت رنگ‌کنندگی آن به سایر مواد نیز بستگی دارد . لاوسون سمیت بسیار کمی دارد و موجب کند شدن زودگذر ضربان قلب با افزایش دامنۀ انقباض آن می‌گردد. اثر ضد اسهالی آن را به علت کاهش تونوس و حرکات دودی شکل روده می‌دانند. اثرات ضد التهاب، ضد درد و ضد تب با مصرف 500 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن لاوسون (مادۀ مؤثر حنا) گزارش شده است . اثر ضد باکتری و ضد قارچی حنا را نیز به لاوسون نسبت می‌دهند .
جالب است بدانید حنا دارای اثر ضد باکتری خصوصاً در باکتریهای گرم مثبت می‌باشد؛ همچنین دارای اثر ضد قارچی در قارچ‌های مولد کچلی تریکوفایتون، اسپوروتریکوم و کریپتوکوکوس است. لاوسون با غلظت 2 تا 50 میکروگرم در میلی‌لیتر بر روی گونه‌های بروسلا و نایسریا کاتارهالیس مؤثر بوده، همچنین دارای اثر ضد توموری بر روی سارکوما ـ 180 در موش می‌باشد . مهار فعالیت مایکوباکتریوم توبرکولوز بوسیلۀ 006/0 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن گزارش شده است . عصارۀ گیاه به صورت برون‌تنی و درون‌تنی در واقع در موش‌ها اثر ضد درد نشان داده است. LD50عصارۀ الکلی حنا در موش mg/kg 665 گزارش شده است . در کشور ما مراسمی به اسم حنابندان داریم و از حنا بری این مراسم استفاده می شود. برای درمان بیماری آب مروارید باید تخم حنا را ساییده و به چشم بکشید. برای جلوگیری از ریزش موها و رویاندن موهای ریخته شده، پودر سیاه دانه و حنا را در روغن سوسن مخلوط کرده و بر سر ضماد کنید. جالب است بدانید که اگر ریواس با حنا مخلوط شود رنگ مو را شرابی میکندراه‌های دیگر آیت الکرسی، خوردن گوشت گردن(مثل بز و مرغ)، دائم‌الوضو بودن، پوشاندن سر در هنگام سرما و بعد از استحمام، حجامت کم خونی و مصرف مواد غذایی حاوی آهن، اجتناب از مصرف لبنیات به همراه غذاهای آهن‌دار و خوردن صبحانه‌ای کامل و مقوی.
